Jaką pastę wybrać dla dziecka?
Z myszką Miki czy Elsą, ze Spidermanem czy Zygzakiem McQueenem – to najczęstszy dylemat rodziców wybierających pastę do zębów dla dziecka. Decyzja bywa jeszcze trudniejsza, gdy dziecko stoi tuż obok. Rzecz jasna, w takich warunkach trudno czyta się etykiety, jednak to pewne szczegóły składu pasty powinny być dla nas decydujące.
U dzieci poniżej 6. roku życia jedyną formą profilaktyki domowej jest szczotkowanie zębów pastą z fluorem. Aby podjąć dobrą decyzję musimy wiedzieć, że zawartość fluorków w paście liczy się w milionach. Na opakowaniach i etykietach szukajmy więc takich ciągów liczbowo-znakowych jak 1000 ppm F, 2000 ppm F itp.
Co to oznacza? Wskaźnik PPM, to „parts per milion”, czyli liczba cząsteczek danej substancji na milion cząsteczek ogółu, np: 1000 ppm oznacza, że na 1 000 000 cząsteczek, jest 1000 danej substancji, czyli 0,1% ogółu. W przypadku past do zębów ten wskaźnik (F to fluorek) odpowie na nasze pytanie o zawartość fluorków.
Ile tych fluorków?
Dowody naukowe wskazują na korzyści wynikające ze stosowania past do zębów zawierających 1000 ppm F i więcej w zapobieganiu próchnicy zębów. Redukcja próchnicy przy używaniu past zawierających 1000-1250 ppm F wynosi 19-27%, 2400-2800 ppm F – 27-44%, a 5000 ppm F – 40- 50%. Co ważne, pasty zawierające 440/500/550 ppm F nie powodują istotnie większej redukcji próchnicy niż pasty placebo.
Przed użyciem pasty fluorkowej u dzieci poniżej 2 lat Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne zaleca konsultację z lekarzem dentystą. Rekomenduje również użycie śladowej ilości pasty fluorkowej zawierającej 1000 ppm fluoru (tj. około 0,1 g pasty lub 0,1 mg F) u dzieci poniżej 2 lat i w ilości ziarna groszku (około 0,25 g pasty, tj. 0,25 mg F) u dzieci w wieku 2-6 lat.
W niektórych krajach stosowanie pasty do zębów zawierającej 1000 ppm F od momentu wyrznięcia pierwszego zęba jest zalecane przy wysokim ryzyku próchnicy, w innych natomiast u wszystkich dzieci.
Jeśli istnieją obawy rodziców dotyczące rozwoju fluorozy zębów, podejrzenie nieprzestrzegania zaleceń w zakresie ilości stosowanej pasty lub zawartość fluoru w wodzie pitnej > 1 mg F/l to u dzieci w wieku poniżej 36 miesięcy zaleca się pastę zawierającą mniej niż 1000 ppm F .
Na rynku dostępne są również pasty z wysoką zawartością fluoru – 2800 i 5000 ppm F oraz pasty zawierające fluorek sodu. Szczególnie te drugie skutecznie zmniejszaą procesy demineralizacyjne, a zwiększają remineralizacyjne, dając udowodniony klinicznie efekt kariostatyczny. Pasty te zalecane są do stosowania w domu u osób powyżej 16. roku życia z wysokim ryzykiem próchnicy wymagających intensywnej profilaktyki fluorkowej, w tym:
- u pacjentów leczonych za pomocą stałych aparatów ortodontycznych,
- u pacjentów ze wzrostem ryzyka próchnicy, gdzie dotychczasowe sposoby higieny jamy ustnej okazują się niewystarczające,
- w przypadku obecności początkowych zmian próchnicowych w obrębie korony i korzenia zębów, pomimo codziennego, regularnego używania standardowych past fluorkowych,
- przy odsłonięciu zębiny po skalingu i innych zabiegach stomatologicznych, – u osób z kserostomią.
Stosowanie past z wysoką zawartością fluoru zapewnia dostarczenie zwiększonej ilości fluoru bez potrzeby zmiany codziennych nawyków higienicznych. Powinny być używane codziennie, dwu- lub trzykrotnie w ciągu dnia co najmniej przez okres 3-6 miesięcy zamiast konwencjonalnej pasty fluorkowej i nakładane na szczoteczkę w ilości 2 cm pasma pasty.
Badania dotyczące past zawierających 5000 ppm F wskazują na ich korzystny wpływ na uzębienie. Potwierdzono m.in. remineralizację zmian próchnicowych po 2 tygodniach stosowania, zmniejszenie utraty minerałów szkliwa, a także ochronny wpływ w stosunku do szkliwa zębów u pacjentów leczonych aparatami stałymi. Stosowanie past zawierających 5000 ppm F bez płukania jamy ustnej wodą po szczotkowaniu powoduje dwukrotnie większy wzrost stężenia fluoru w ślinie, a dodatkowo ogranicza formowanie nowej płytki bakteryjnej na zębach w porównaniu z pastami zawierającymi 1450 ppm F. U młodzieży w wieku 14-16 lat z aktywną próchnicą stosowanie past zawierających 5000 ppm F skutkuje mniejszą o ok. 40% progresją choroby próchnicowej, niż w przypadku stosowania konwencjonalnych past do zębów.