Cukier cukrowi nierówny
Co jest zdrowsze dla szkliwa – kakao czy czekolada? Dlaczego surowe jabłko jest lepsze od pieczonego?
Warto wiedzieć, że cukry, zgodnie z dostępnością dla próchnicotwórczych bakterii, dzieli się na:
Wewnętrzne – naturalnie związane ze strukturą komórkową pożywienia, mniej dostępne dla bakterii, tj. nie w pełni uwalniane w jamie ustnej i mniej próchnicotwórcze. Takie cukry są zawarte np. surowych warzywach i w jabłku spożywanym na surowo, ale nie ma ich już w soku z jabłek czy w jabłku pieczonym.
Zewnętrzne – cukry wolne w pożywieniu lub dodawane do pożywienia. Zawarte są w naturalnej strukturze pożywienia, w tym:
- mleczne – dostępne dla bakterii, ale niepowodujące próchnicy dzięki ochronnym składnikom znajdującym się w mleku,
- niemleczne (ang. non-mik extrinsic sugar – NMES) – najbardziej próchnicotwórcze, dodawane do przygotowywanego pożywienia (np. cukier stołowy, czyli cukier z cukierniczki, miód, świeże soki owocowe, syropy).
Zawartość cukrów w różnych produktach żywnościowych zilustrowano na stronie Oddziału Polskiego ACFF: www.acff.pl oraz na stronie http://www.sugarstacks.com/beverages.htm
Przy wyborze produktów spożywczych należy wziąć pod uwagę zawartość cukru i prawdopodobny czas retencji pokarmu na powierzchni zęba (konsystencja i kleistość). Przykłady?
- Kakao posiada potencjał antykariogenny, jednak spożycie czekolady obniża pH do poziomu krytycznego dla szkliwa.
- Gorzka czekolada jest mniej kariogenna niż mleczna. Kariogenność czekolady zwiększa dodatek rodzynek i owoców.
- Czas działania kwasów jest dłuższy po spożyciu pokarmów zawierających sacharozę i skrobię, o lepkiej konsystencji powodującej przedłużony kontakt z powierzchnią zęba, oraz lizaków i cukierków do ssania.